Har världen på bara några dagar förändrats i grunden.

Sedan Ryssland inledde fullskaligt krig i ett land som ligger bara drygt två timmar flygväg från Sverige, har världen på bara några dagar förändrats i grunden.

Högst på dagordningen är att se till att Ukraina får det stöd landet behöver som är möjligt att ge. Det var därför ett viktigt steg att vi idag nåtts av bilder på ukrainska soldater som nu utrustats med svenska pansarskott.

Det pågående kriget får både humanitära, folkrättsliga och säkerhetspolitiska konsekvenser som dag för dag kan vara svåra att överblicka – men som kräver en förmåga inte bara till nära samarbete med andra, utan även både till politiska omprövningar och handlingskraft från svensk sida.

För det första, humanitärt: Minst en miljon människor har redan flytt från Ukraina och UNHCR befarar att antalet flyktingar kan komma att stiga till flera miljoner. Hjärtskärande bilder når oss av dödade och sårade, av förtvivlade människor som inte har någonstans att ta vägen och av barn och kvinnor som försöker komma med på tågen. Samtidigt pågår omfattande hjälpinsatser, med ett enormt engagemang från invånare både i Ukraina och i grannländerna. Det ska inte råda någon tvekan om vår humanitära beredskap och om alla EU-länders gemensamma och delade ansvar för att ta emot ukrainska flyktingar som flyr det urskillningslösa våldet mot civila.

För det andra, folkrättsligt: Chefsåklagaren vid Internationella brottmålsdomstolen (ICC) inleder nu, efter begäran från 39 stater inklusive Sverige, en undersökning och insamling av bevis vad gäller krigsförbrytelser som misstänks begås i Ukraina, t. ex. genom användningen av artilleri mot tätbefolkade områden. Att åklagaren kommer att kunna samla bevis om krigsförbrytelser under ett pågående krig och inte bara efteråt, är en viktig markering och möjlighet. Ytterst måste Putin ställas till svars för sitt oprovocerade och kallblodiga agerande.

För det tredje, säkerhetspolitiskt: Vi har gått in i en tid som kräver intensifierat säkerhetspolitisk samverkan och förstärkt försvarssamarbete. Här är det självklart för de flesta att Sverige och Finland ska samarbeta mycket nära i denna helt nya säkerhetspolitiska situation. Jag understryker det ändå. Vi samarbetar redan nära militärt, med varandra, med USA och med Nato. Finska vägval påverkar Sverige starkt – och vice versa.

Jag träffade Finlands president Sauli Niinistö och min partiledarkollega Petteri Orpo dagen före den ryska invasionen. Och Magdalena Anderson träffade igår presidenten och sin partiledarkollega Sanna Marin. Det understryker den svensk-finska gemenskapen.

Nu startar Finland sin egen säkerhetspolitiska process med målet att ena landet bakom en ny linje i ett helt nytt läge. Det gör de rätt i.

Detta är frågor man samarbetar om så långt det över huvud taget är möjligt. Och precis som i Sverige ser Finland nu Natofrågan i ett nytt ljus.

Sverige bör nu göra samma sak: spegla Finlands process med en motsvarande svensk som över partigränserna försöker hitta en enig och ny svensk linje i ett nytt läge. Och den processen bör ske i nära kontakt med den finska. Varje land fattar ytterst sitt eget beslut, men i säkerhetspolitiken bör Finlands sak vara vår, och Sveriges bör förankras med Finland.

Ikväll medverkar jag i SVT:s Agenda för fördjupad diskussion om flera av dessa frågor.

Që kur Rusia filloi një luftë në shkallë të plotë në një vend që është pak më shumë se dy orë fluturim nga Suedia, bota ka ndryshuar rrënjësisht në vetëm pak ditë.

Në krye të axhendës është të sigurohet që Ukraina të marrë mbështetjen që duhet të japë. Prandaj ishte një hap i rëndësishëm që sot u arritëm nga fotot e ushtarëve ukrainas të cilët tani janë të pajisur me armaturë suedeze.

Lufta e vazhdueshme ka pasoja humanitare, të ligjit ndërkombëtar dhe politikave të sigurisë, të cilat dita-ditës mund të jenë të vështira për t’u parë – por që kërkojnë një aftësi jo vetëm për bashkëpunim të ngushtë me të tjerët, por edhe për rishqyrtim politik dhe veprim nga ana e Suedisë.

Së pari, humanitare: Të paktën një milion njerëz janë larguar tashmë nga Ukraina dhe UNHCR ka frikë se numri i refugjatëve mund të rritet në disa milionë. Imazhet zemërthyese na arrijnë të të vdekurve dhe të plagosurve, të njerëzve të dëshpëruar që nuk kanë ku të shkojnë dhe të fëmijëve dhe grave që përpiqen të hipin në trena. Në të njëjtën kohë, janë duke u zhvilluar përpjekje të gjera ndihme, me një angazhim të madh nga banorët si në Ukrainë ashtu edhe në vendet fqinje. Nuk duhet të ketë asnjë dyshim për gatishmërinë tonë humanitare dhe për përgjegjësinë e përbashkët dhe të përbashkët të të gjitha vendeve të BE-së për të pritur refugjatët ukrainas që ikin nga dhuna pa dallim kundër civilëve.

Së dyti, sipas ligjit ndërkombëtar: Kryeprokurori i Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) tani po fillon, me kërkesë të 39 shteteve, përfshirë Suedinë, një hetim dhe mbledhjen e provave në lidhje me krimet e luftës të dyshuara se janë kryer në Ukrainë, p.sh. nëpërmjet përdorimit të artilerisë kundër zonave me popullsi të dendur. Fakti që prokurori do të jetë në gjendje të mbledhë prova të krimeve të luftës gjatë një lufte të vazhdueshme dhe jo vetëm më pas, është një shenjë dhe mundësi e rëndësishme. Në fund të fundit, Putini duhet të mbahet përgjegjës për veprimet e tij të paprovokuara dhe gjakftohtë.

Së treti, politika e sigurisë: Ne kemi hyrë në një kohë që kërkon bashkëpunim të intensifikuar të politikave të sigurisë dhe forcimin e bashkëpunimit në mbrojtje. Këtu, është e qartë për shumicën se Suedia dhe Finlanda do të bashkëpunojnë shumë ngushtë në këtë situatë krejtësisht të re të politikës së sigurisë. E theksoj gjithsesi. Tashmë jemi duke punuar ngushtë ushtarakisht, me njëri-tjetrin, me Shtetet e Bashkuara dhe me NATO-n. Zgjedhjet e rrugëve finlandeze ndikojnë fuqishëm në Suedi – dhe anasjelltas.

Takova presidentin finlandez Sauli Niinistö dhe kolegun tim të liderit të partisë Petteri Orpo një ditë para pushtimit rus. Dhe dje Magdalena Anderson takoi presidentin dhe kolegen e saj udhëheqëse të partisë Sanna Marin. Ai nënvizon komunitetin suedez-finlandez.

Finlanda po fillon tani procesin e saj të politikës së sigurisë me synimin për të bashkuar vendin pas një linje të re në një situatë krejtësisht të re. Ata e bëjnë atë siç duhet.

Këto janë çështje për të cilat bashkëpunohet sa më shumë që të jetë e mundur. Dhe ashtu si në Suedi, Finlanda tani e sheh çështjen e NATO-s në një dritë të re.

Suedia tani duhet të bëjë të njëjtën gjë: të pasqyrojë procesin e Finlandës me një suedez përkatës, i cili përtej linjave partiake po përpiqet të gjejë një linjë të bashkuar dhe të re suedeze në një situatë të re. Dhe ky proces duhet të zhvillohet në kontakt të ngushtë me finlandezët. Secili vend përfundimisht merr vendimin e tij, por në politikën e sigurisë, kauza e Finlandës duhet të jetë e jona dhe ajo e Suedisë duhet të ankorohet me Finlandën.

Sonte marr pjesë në Axhendën e SVT-së për diskutim të thelluar mbi disa nga këto çështje.