🔺Uria kërcënuese me miliona të vdekur në Afrikë dhe krizë ekonomike në Perëndim.
🔺Në njëqind ditë, pushtimi rus i Ukrainës ka ndryshuar botën në një mënyrë tepër të thellë.
🔺Ukraina është më e prekura, por pothuajse askush nuk i shpëton efekteve të luftës.
Disa nga ndryshimet do të jenë të përhershme.
Në fillim, pothuajse askush nuk mendonte se do të kishte një luftë.
Pasi Rusia pushtoi, shumica shpresonin se efektet e luftës mund të izoloheshin në Ukrainë dhe Rusi.
Pas njëqind ditë luftimesh, është e qartë se Rusia jo vetëm filloi një luftë kundër Ukrainës, por në praktikë kundër gjithë Evropës dhe pjesëve të mëdha të botës.
Këtu janë disa nga pasojat e të gjitha vrasjeve dhe shkatërrimeve në Ukrainë.
1. Rreziku i urisë
Ukraina është një nga prodhuesit më të mëdhenj në botë të grurit, vajit të lulediellit dhe produkteve të tjera bujqësore. Më shumë se 20 milionë tonë drithë janë tani në kapanone në Ukrainë, në pritje për t’u eksportuar. Por ndërsa Rusia bllokon portet e Ukrainës, të korrat rrezikojnë të kalbet.
OKB-ja po përpiqet të krijojë një korridor të sigurt detar për mallrat që të mund të kryejnë ngarkesën, por është e dyshimtë nëse rusët do të pajtohen me të pa marrë lehtësim nga sanksionet perëndimore.
Është pothuajse e pamundur të transportohen sasi kaq të mëdha me tren ose kamion.
Si rezultat, njerëzit në vendet që varen nga eksportet e ushqimit të Ukrainës po vuajnë nga uria ose mungesa e ushqimit.
Thatësira në Afrikën Lindore do të thotë se ekziston një nevojë e madhe për të blerë drithëra shtesë në tregun botëror në të njëjtën kohë kur ka mungesë. Kjo është arsyeja pse, ndër të tjera, OKB-ja paralajmëron për urinë e përhapur dhe miliona vdekje në Afrikën Lindore.Lufta në Ukrainë ka shkaktuar një tjetër rritje të mprehtë të çmimeve të naftës dhe gazit natyror.
2. Një goditje energjie për botën
Lufta ka shkaktuar një rritje të re të mprehtë të çmimeve të naftës dhe gazit natyror, e cila nga ana tjetër ka çuar në rritje të mprehtë të çmimeve të energjisë elektrike për familjet dhe bizneset.
Një paradoks është se Rusia deri më tani ka përfituar nga lufta duke rritur ndjeshëm të ardhurat nga eksporti nga nafta dhe gazi.
Evropa ka vendosur për një embargo ndaj naftës ruse, por ajo nuk do të hyjë plotësisht në fuqi deri në fund të vitit, dhe deri atëherë Rusia mund të ketë gjetur blerës të rinj.
Për të shmangur që njerëzit të detyrohen të ngrijnë këtë dimër dhe kompanitë të bëjnë grevë, Evropa duhet të sigurohet që të plotësojë rezervat e saj të naftës dhe gazit natyror përpara se të godasë të ftohtit.
3. Më e vështirë për të arritur qëllimet klimatike
Lufta ka rritur përdorimin e lëndëve djegëse fosile në vend të reduktimit të nevojshëm për të arritur qëllimet klimatike. Edhe kërkesa për qymyr të ndotur rritet kur bëhet e pasigurt me gazin dhe naftën nga Rusia.
Në rastin më të mirë, lufta mund të çojë në përshpejtimin e tranzicionit të gjelbër. BE-ja do të investojë shumë në më shumë energji të erës dhe energjisë diellore për të kompensuar humbjen e gazit dhe naftës ruse. Por pyetja është nëse paratë mjaftojnë kur disa vende duhet të ndërtojnë edhe terminale të shtrenjta për të marrë gaz natyror të lëngshëm nga Shtetet e Bashkuara dhe Lindja e Mesme.
Rritja e rrezikut të recesionit në botë
Lufta ka paralizuar ekonomitë e Ukrainës dhe Rusisë, por gjithashtu do të reduktojë rritjen në pjesë të mëdha të pjesës tjetër të botës. Ashtu si pandemia, lufta kontribuon në ndërprerje në zinxhirët e furnizimit ndërkombëtar. Mallrat nuk mbërrijnë në kohë ose aspak.
Në të njëjtën kohë, inflacioni po rritet ndjeshëm. Për konsumatorët, kjo do të thotë se pothuajse të gjitha mallrat rriten ndjeshëm në çmim. Ai zvogëlon konsumin dhe rrezikon të çojë në një recesion.
Reagimi i bankave qendrore ndaj inflacionit është rritja e mprehtë e normave të interesit, e cila, ndër të tjera, prek të gjithë ata që kanë kredi, për shembull për strehim. Ajo rrezikon të ngadalësojë më tej rritjen.
5. Ndihma e reduktuar për vendet e varfra
Organizatat e ndihmës dëshmojnë se sa vende të pasura po shkurtojnë ndihmën e tyre për vendet në zhvillim në mënyrë që të ofrojnë mbështetje për Ukrainën. Suedia, për shembull, merr nga buxheti i ndihmës zhvillimore për të financuar pritjen e refugjatëve ukrainas.
Do të thotë gjithashtu se një numër konfliktesh në pjesë të tjera të botës harrohen dhe marrin më pak para dhe vëmendje.
Gjermania – nga pacifist në fuqi ushtarake
Para 24 shkurtit, Gjermania shpenzoi minimalisht në mbrojtje. Si rezultat i ndjenjave të fajit të shumë gjermanëve për atë që ata bënë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Pothuajse brenda natës, Gjermania është shndërruar nga një komb pacifist në një fuqi ushtarake të ardhshme. Mbrojtja merr kontribute të mëdha dhe në një kohë të shkurtër do të arrijë në dy për qind të PBB-së në shpenzimet e mbrojtjes. Një efekt që ka të ngjarë të jetë i qëndrueshëm.
7. BE-ja u ribashkua
BE-ja ka pasur një kohë jashtëzakonisht të vështirë për t’u mbledhur për vendime të shpejta. Zakonisht çdo gjë tërhiqet zvarrë në një stol të gjatë dhe pavarësisht se cila është pyetja, ka gjithmonë disa që ulen këmbëkryq.
Pushtimi i Rusisë ka krijuar një konsensus krejtësisht të ri brenda BE-së. Në një kohë rekord, së bashku me Shtetet e Bashkuara, janë vendosur sanksionet më të ashpra kundër një vendi të madh. Ajo është larguar gjithashtu nga parimet e mëparshme dhe ka vendosur për pak më shumë se njëqind miliardë korona në mbështetje ushtarake për Ukrainën.
Por a zgjat marrëveshja për luftën?
8. Finlanda dhe Suedia aplikojnë për anëtarësim në NATO
Pas më shumë se 200 vjet lirie të aleancës, Suedia ka aplikuar për anëtarësim në NATO pasi Finlanda vendosi për të njëjtën gjë. Dy vende që më parë kishin bashkëpunim të ngushtë me NATO-n, por nuk donin të bëheshin anëtarë të plotë. Pushtimi i Putinit e ndryshoi plotësisht këtë llogaritje.
Për Rusinë, kjo do të thotë se ata tani kanë edhe 135 km të tjera kufiri të drejtpërdrejtë me NATO-n. Krejt e kundërta e asaj që Putini donte të arrinte me luftën e tij në Ukrainë.
Nëse Suedia dhe Finlanda zgjidhen, ata nuk do të largohen nga NATO edhe nëse Rusia i jep fund luftës.
9. Fatkeqësia e refugjatëve në Evropë
6.5 milionë ukrainas kanë ikur në vendet fqinje dhe në pjesën tjetër të Evropës. Kjo është katastrofa më e madhe e refugjatëve në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, megjithëse disa kanë filluar të kthehen që kur Rusia duket se ka hequr dorë nga përpjekjet për të marrë Kievin.
Në përgjithësi, refugjatët janë pritur mirë. Por pyetja është se çfarë do të ndodhë nëse lufta zgjat disa vjet. Atëherë refugjatët rrezikojnë të shihen si barrë.
10. Një bllok autoritar merr formë
Gjeopolitikisht, lufta i ka afruar Rusinë dhe Kinën . Tani dy liderët autoritarë Xi Jinping dhe Vladimir Putin po përballen me botën e lirë. Kina e sheh Rusinë si një aleat të rëndësishëm në luftën kundër përpjekjeve të Shteteve të Bashkuara për ta mbajtur Kinën në dyshe.
Vendet e tjera perëndimore kanë ndryshuar qëndrimin e tyre ndaj Kinës. Ashtu si Shtetet e Bashkuara, ndikimi në rritje i Kinës në botë tani shihet si një kërcënim për rendin botëror liberal.
Një kthesë totale në krahasim me vetëm dhjetë vjet më parë, kur shumë besonin ende se Kina do të lëvizte në një drejtim demokratik, vetëm Perëndimi e zgjeroi bashkëpunimin me gjigantin komunist.
11. Një parianim i ri
Rusia është plotësisht e izoluar nga pjesë të mëdha të botës. Ata janë përjashtuar nga ngjarjet e mëdha sportive si Kupa e Botës në Katar këtë vjeshtë. Shkëmbimi i sportit dhe kulturës me botën është ndalur pothuajse plotësisht. Për më tepër, sanksionet e forta financiare do të mbeten në fuqi për një kohë të gjatë. Perëndimi nuk i beson më Rusisë.
Shpresa ishte se përgjigja perëndimore do ta detyronte Putinin t’i jepte fund luftës së tij. Por deri më tani nuk ka asnjë shenjë se ai ka ndërmend të heqë dorë.
Sanksionet tani janë aq të gjera sa ato kontribuojnë në rënien ekonomike në botë.
Putini ende nuk e hedh peshqirin sepse disa vende, si Kina, India dhe Turqia, nuk kanë vendosur asnjë sanksion dhe në praktikë Rusia po ndihmon për të dalë nga stuhia.
Kjo është vetëm një përzgjedhje e ndryshimeve të shkaktuara nga lufta. Sa më gjatë të zgjasë lufta, aq më i madh është rreziku i efekteve të mëtejshme dhe përkeqësuese.
Në një shkallë qëndron lufta e botës perëndimore për liri dhe demokraci. Nëse Rusia arrin të shtypë demokracinë në lulëzim të Ukrainës, mund të jetë radha e vendeve të tjera. Një fitore ruse kërcënon rendin botëror liberal.
Shkalla tjetër është se ndihma perëndimore me armë për Ukrainën e zgjat luftën, e cila në vetvete mund të bëhet një kërcënim për prosperitetin tonë.
Liria ka një çmim. Pyetja vendimtare për përfundimin e luftës është se sa është e gatshme të paguajë bota perëndimore.
AL in Sweden. 