Është një luftë …

Është një luftë ndryshe nga çdo luftë tjetër. Hebrenjtë janë objektivi kryesor i vrasjes aktuale, por gjermanët kanë ambicie më të mëdha se kaq. Është një luftë raciste e asgjësimit, ku ata duan të pastrojnë shumicën e skllevërve që nuk janë në gjendje të punojnë dhe nuk kanë dobi për ta.

“Plani i urisë” është hartuar nga Herbert Backe, Ministër i Shtetit për Ministrinë e Bujqësisë. Është një plan djallëzor që gjermanët shpresojnë se do të çojë në më shumë se 20 milionë vdekje nga uria në Lindje - disi ato duhet të shkatërrohen, gjermanët mendojnë se uria është më e efektshmja.

Në qendër të luftës së shfarosjes në lindje janë ndryshe Einsatzgruppen e gjermanëve, njësi të vogla që mbërrijnë kur ushtria sulmuese gjermane ka lëvizur përpara. Ata janë vetëm nja dy mijë burra dhe detyra e tyre është të grumbullojnë dhe vrasin sa më shumë hebrenj, romë, komunistë, partizanë. Ata ndihmohen nga ushtria gjermane, Wehrmacht dhe Waffen-SS e Himmler. Antisemitët civilë polakë, estonezë, letonezë, lituanisht dhe ukrainas bëjnë shumë punë të pista për kënaqësinë e madhe të gjermanëve.

Më e përfolura …

Më e përfolura nga këto vrasje masive shtazarake është ajo në Babi Yar jashtë Kievit, ku 33,771 hebrenj janë vrarë gjatë dy ditëve në shtator 1941. Është një arenë Tele2 e mbushur, afërsisht.

Por masakrat po vazhdojnë gjatë gjithë kohës, kudo, përgjatë gjithë frontit qindra milje të gjatë kundër Bashkimit Sovjetik, është një gjenocid i vazhdueshëm, një masakër, gjatë gjithë 24 orëve të ditës.

Në librin e Johan Ulvenlöv, Matti Palms dhe Anders Larsson "Husiatyn. Holokausti që Suedia e harroi', një fshat apo qytet i vogël ukrainas është në qendër të diçkaje që i ngjan më shumë një hetimi paraprak policor sesa një rrëfimi dokumentar. Është aq i pasur me detaje, dëshmi, shënime ditari, materiale arkivore e kështu me radhë, saqë njeriu mahnitet si nga habia, ashtu edhe nga admirimi. Ajo jo vetëm që është bërë lexim dhe letërsi e mijëra fakteve, por është bërë letërsi e mirë dhe lexim pa pushim interesant

Thuhet ndonjëherë …

Thuhet ndonjëherë se ambicia ka qenë të ktheheshin të gjithë gurët në një hetim. Ulvenlöv, Palm dhe Larsson i kanë kushtuar pesë vjet projektit dhe e kam të vështirë të besoj se ata humbën të kthejnë një rrëmujë të madhe të vlerës në këtë shqyrtim të përpiktë të një prej mijëra masakrave të luftës.

Një grup vullnetarësh suedezë, norvegjezë, finlandezë dhe holandezë (shumica prej tyre nazistë të zjarrtë), disa hebrenj të mbijetuar, divizioni gjerman SS-Wiking dhe siç thashë fshati kufitar ukrainas Husiatyn kanë rolet kryesore në këtë dramë brutale lufte në tre akte, para, gjatë dhe pas ofensivës gjermane dhe luftimeve rreth fshatit që nisin më 6 korrik 1941.

Në qendër është gjithashtu një dëshmi e një nazist të ri suedez dhe vullnetar në Waffen SS, Kurt Lundin, dhe udhëtimi i tij është i rëndësishëm dhe emocionues për t'u ndjekur, por është ende e tëra ajo që e bën gjakun e lexuesit të ngrijë.

Në Husiatyn …

Në Husiatyn, ukrainasit, polakët dhe një popullsi e madhe hebreje kanë jetuar krah për krah për një kohë shumë të gjatë. Kur gjermanët pastrojnë fshatin nga rezistenca, ata ndihmohen me dëshirë nga popullsia lokale ukrainase për të gjetur dhe grumbulluar hebrenjtë, disa qëllohen direkt në shtëpi, disa në rrugë, disa në oborrin e rabinëve, shumica mblidhen jashtë. fshatin, e qëlluan dhe e hodhën të gjithë në një luginë.

Të burgosur rusë, të plagosur, partizanë, por edhe hebrenj, mbyllen në kishë dhe në furrën e qytetit të vogël, i derdhin benzinë, i ndezin dhe i pjekin të gjallë.

Në të gjithë rajonin Tarnapol të Ukrainës perëndimore, ku ndodhet Husiatyn, 126,000 hebrenj u vranë gjatë pushtimit gjerman, të shpërndarë në të paktën 225 masakra. Divizioni SS-Wiking, me suedezë dhe skandinavë të shumtë, merr pjesë në Holokaustin e përditshëm në Frontin Lindor. Në total, mbi 1.5 milionë hebrenj vriten në pjesën e Holokaustit që tani njihet si "Holokausti me plumba".

Përgjegjësi i fundit …

Përgjegjësi i fundit për regjimentin Westland që kreu masakrën në Husiatyn ishte gjenerali i Divizionit Wiking, Felix Steiner. Ai u lirua jashtëzakonisht i pafajshëm në Nuremberg në 1948 dhe u lirua. Në vitin 1953 ai u punësua nga CIA në një institut kërkimor për të forcuar ushtrinë e re të Gjermanisë Perëndimore, pjesën tjetër të jetës së tij ai e kaloi duke u përpjekur të pastronte Waffen-SS gjermane në libra, fushata dhe leksione.

Ai vdiq në Mynih në vitin 1966, por "Husiatyn. Holokausti që Suedia harroi” na kujton 56 vjet më vonë krimet e pafalshme të divizionit të tij SS.

Dagens Nyheter

https://www.dn.se/kultur/faktaspackad-fasa-oavbrutet-intressant-om-forintelsen-i-ost/

Faktaspäckad fasa – oavbrutet intressant om Förintelsen i öst

Den ukrainska gränsbyn Husiatyn står i centrum för en ny reportagebok om folkmordet mot judar på östfronten. DN:s Johan Croneman läser en rik och detaljerad undersökning av ett krigsdrama där svenska frivilliga fanns med bland förövarna.Detta är en recension. Skribenten svarar för åsikter i texten.

Få ut mer av DN som inloggad

Du vet väl att du kan skapa ett gratiskonto på DN? Som inloggad kan du ta del av flera smarta funktioner.Följ dina intressenNyhetsbrevHar du redan ett konto? Logga inSkapa konto gratis

Sakprosa

Johan Ulvenlöv, Matti Palm och Anders Larsson

”Husiatyn. Förintelsen som Sverige glömde”

Atlas, 382 sidor

Det sägs ofta att den systematiska Förintelsen av judar inleds först på allvar efter Wannsee-konferensen i januari 1942. Där planlade SS och Gestapo, tillsammans med jurister och politiker, hur de stora massdeportationerna av Europas judar skulle gå till, vart de skulle föras, och hur de skulle mördas.

På sommaren 1942 börjar tyskarna tömma ghettona på judar, de förs i första hand utrotningslägren i östra Polen, som Chelmno, Auschwitz-Birkenau, Majdanek med flera.

Terrorn mot judar inleds direkt efter nazisternas maktövertagande 1933, men det ultimata förintelsekriget inleds först åtta år senare, den 22 juni 1941, operation Barbarossa, Tysklands angrepp på Sovjetunionen.

Det är ett krig som inte liknar något annat krig. Judarna är det primära målet för själva mördandet, men tyskarna har större ambitioner än så. Det är ett rasistiskt förintelsekrig, där man vill rensa ut de flesta icke arbetsföra slaver som man inte har någon nytta av.

”Hungerplanen” utarbetas av Herbert Backe, riksminister för jordbruksdepartementet. Det är en djävulsk plan som tyskarna hoppas ska leda till uppemot 20 miljoner svältdöda i öst – på något sätt ska de ju förintas, svält tycker tyskarna är det mest kostnadseffektiva.

I centrum för utrotningskriget i öst står annars tyskarnas Einsatzgruppen, små enheter som anländer när den offensiva tyska armén dragit vidare. De är bara ett par tusen man, och deras uppgift är att samla ihop och döda så många judar, romer, kommunister, partisaner som möjligt. De bistås av den tyska armén, Wehrmacht, och Himmlers Waffen-SS. Polska, estniska, lettiska, litauiska och ukrainska civila antisemiter gör till tyskarnas stora glädje en hel del av grovgörat.

Den mest omtalade av dessa bestialiska massmord är det i Babi Jar utanför Kiev där 33 771 judar mördas under två dagar i september 1941. Det är ett välfyllt Tele2 arena, ungefär.

Men massakrerna pågår hela tiden, överallt, utmed hela den hundratals mil långa fronten mot Sovjetunionen, det är ett pågående folkmord, en slakt, under dygnets alla 24 timmar.

I Johan Ulvenlövs, Matti Palms och Anders Larssons bok ”Husiatyn. Förintelsen som Sverige glömde” står en liten ukrainsk by eller småstad i centrum för något som mer liknar en polisiär förundersökning än en dokumentärskildring. Den är så rik på detaljer, vittnesmål, dagboksanteckningar, arkivmaterial och så vidare att man häpnar av både förundran och beundran. Det har inte bara blivit läsning och litteratur av myriader av fakta, det har blivit bra litteratur, och oavbrutet intressant läsning.

Man säger ibland att ambitionen har varit att vända på alla stenar i en undersökning. Ulvenlöv, Palm och Larsson har ägnat projektet fem år, och jag har svårt att tro att de missat att vända på någon större bumling av värde i denna minutiösa granskning av en av krigets tusentals massakrer.

Ett grupp svenska, norska, finska och holländska frivilliga (de flesta glödande nazister), några överlevande judar, den tyska divisionen SS-Wiking, och som sagt den ukrainska gränsbyn Husiatyn har de bärande huvudrollerna i detta brutala krigsdrama i tre akter, före, under och efter den tyska offensiven och striderna kring byn som tar sin början den 6 juli 1941.

I centrum står också ett vittnesmål från en ung svensk nazist och frivillig i Waffen SS, Kurt Lundin, och hans resa är viktig och spännande att följa, men det är ändå helheten som får läsarens blod att frysa till is.

I Husiatyn lever sedan mycket längeukrainare, polacker och en stor judisk befolkning sida vid sida. När tyskarna rensat byn på motstånd får de benägen hjälp av ukrainsk lokalbefolkning med att hitta och samla in judarna, en del skjuts direkt i hemmen, några på gatan, somliga på rabbinens gård, de flesta föser man utanför byn, skjuter och dumpar alla i en ravin.

Ryska fångar, sårade, partisaner, men också judar, stängs in i kyrkan och i den lilla stadens bageri, man häller ut bensin, tänder på och steker dem levande.

I hela Tarnapolregionen i västra Ukraina, där Husiatyn ligger, mördas 126 000 judar under den tyska ockupationen, fördelade på minst 225 massakrer. Division SS-Wiking, med åtskilliga svenskar och skandinaver, deltar i den dagliga Förintelsen på östfronten. Totalt dödas uppemot 1,5 miljoner judar i den del av Förintelsen som numera kallas ”Holocaust by bullets”.

Ytterst ansvarig för regementetWestland som utförde slakten i Husiatyn var division Wikings general Felix Steiner. Han friades otroligt nog i Nürnberg 1948 och frigavs. 1953 anlitades han av CIA i en think-tank för att stärka upp den nya västtyska armén, resten av livet ägnade han åt att i böcker, kampanjer och föreläsningar försöka rentvätta det tyska Waffen-SS.

Han dog i München 1966, men ”Husiatyn. Förintelsen som Sverige glömde” påminner oss 56 år senare om hans SS-divisions oförlåtliga förbrytelser.

ÄMNEN I ARTIKELN