Akuzat kundër Rusisë: “Krime lufte”

Rojet kundër krimeve të luftës i mbajnë sytë hapur për të ashtuquajturat bomba termobarike.

Këtu është një armë termobarike e montuar në majë të një karroce T-72 në një demonstrim në Moskë në gusht 2021.Foto:

Një ndërtesë në Kharkiv është djegur pasi u godit nga raketat ruse më 2 mars.Foto: 

Mbetjet e një rakete ruse në Kharkiv më 24 shkurt.Foto: 

Dy makina jashtë një spitali në Vuhledar. Këtu dyshohet se janë përdorur të ashtuquajturat bomba thërrmuese.Foto:

NATALIA SOSYURA

PARIS. Tashmë ka një luftë paralele në Ukrainë; ai që dokumenton çdo krim lufte dhe krim kundër njerëzimit. Mund të duket e pashpresë dhe pothuajse e turpshme ngadalë. 
Por do të ketë një efekt. Nëse është bërë që në fillim.

“Ne kemi parë përdorimin e bombave thërrmuese dhe kemi parë raporte për armë të tjera që mund të jenë kundër ligjit ndërkombëtar”, tha sot shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg .Shpërndaje

MAGNUS FALKEHED

Kohët e fundit takova një grua boshnjake që iu nënshtrua krimeve të tmerrshme të luftës si pjesë e një krimi më të madh kundër njerëzimit. Ajo dhe nëna e saj ishin përdhunuar. Babai ishte vrarë. Po kështu edhe vëllai i saj.

Vetëm në shkurt të vitit 2022, tridhjetë vjet më vonë, burri u dënua dhe ai tani po tund hekurat në një burg për shumë vite që do të vijnë. Ai nuk gjykohet në të gjitha pikat, por gjithsesi aq i vështirë sa të mund të harrojë një pension të qetë në malet e bukura ku u rrit.

Përpjekja për ta mbyllur atë pothuajse i mori jetën gruas – edhe një herë.

Disa vite më parë, në xhunglat e thella të Kongos, takova një grup kriminelësh famëkeq të luftës dhe fëmijë ushtarë. Ata folën për grupe të tjera etnike të tilla si milingonat që do të shkeleshin deri në vdekje – dhe rreshtuan kafkat në tryezë, ku do të hanim më vonë.

Kur situata u bë kërcënuese, pyeta për një sekondë pse na mbajtën gjallë ne dy gazetarët e huaj? Përgjigjen e gjeta: Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë.

Këta burra thjesht ishin të mbushur me frikën se një ditë do të tërhiqeshin zvarrë nga mjedisi i tyre, larg atdheut të tyre dhe do t’i jepnin fund jetës së tyre të mbyllur në një qeli në Evropën e largët. Prandaj, ata donin të bënin një fotografi që nuk ishin aspak fajtorë – dhe të na linin të hipnim në motoçikletat tona me baltë me atë mesazh.

Tani që Putini ka hapur dyert e ferrit në mes të Evropës, mund të duket si një nënvlerësim të mendosh për llojet e armëve që vrasin popullsinë civile ose se si vdiq njëri ose tjetri ushtar.

Dhe sigurisht, gjëja më e rëndësishme tani është t’i mbash armët të qeta – edhe pse jo me çdo çmim.

Por e rëndësishme është edhe puna që disa aktivistë online dhe OJQ me Bellingcat , Mnemonic , Amnesty e të tjera, filluan me dokumentimin e asaj që po ndodh.

Në mediat sociale dhe me ndihmën e njerëzve në terren, ata po ndjekin shenjat e municioneve thërrmuese (si ajo kundër një parkimi në Kharkiv ).

Sulmi në parkingun në Kharkiv, Amnesty International beson se Rusia ka një histori të turpshme të përdorimit të armëve të rënda në lidhje me popullsinë civile.

TWITTERGjaku mund të shihet në tokë pas sulmit të Rusisë jashtë Kharkiv në Ukrainë.Foto:

VADIM GHIRDA / AP TT NEWS AGENCY

Human Rights Watch dokumentoi një sulm më 24 shkurt në një spital në Vuhledar, Donetsk. Aty gjetën gjurmë të të ashtuquajturave municione thërrmuese 9N123.

“Katër civilë vdiqën, dhjetë u plagosën – gjashtë prej të cilëve ishin staf mjekësor,”thotë HRW .Human Rights Watch dokumentoi një sulm më 24 shkurt në një spital në Vuhledar, Donetsk. Aty gjetën gjurmë të të ashtuquajturave municione thërrmuese 9N123.Foto: 

NATALIA SOSYURA

Gjurmët ndonjëherë janë të lehta për t’u zbuluar, sepse kur përdoren bomba thërrmuese, granatat e pashpërthyera shpesh mbeten në tokë për një kohë të gjatë.

Amnesty International tregon gjithashtu për një sulm më 25 shkurt me municione thërrmuese pranë një kopshti parashkollor Okhtyrka: tre civilë, duke përfshirë një fëmijë, vdiqën.Në Okhtyrka në rajonin Sumy, një parashkollor u sulmua më 25 shkurt. Fotoja tregon një ndërtesë ushtarake që u shkatërrua në të njëjtin qytet, më 28 shkurt.Foto: 

REUTERS

“Sulmi mund të jetë një krim lufte”, thekson Amnesty International dhe thekson se “ai tregon një indiferencë të dukshme ndaj jetës civile”. Organizata pretendon se ushtria ruse ka një “rekorde të turpshme të përdorimit të armëve të tilla në zonat e populluara”.

Nuk ndihmon fakti që as Rusia, as Ukraina (as Shtetet e Bashkuara, për këtë çështje) nuk e kanë nënshkruar Konventën e OKB-së të vitit 2008 kundër municioneve thërrmuese.

Rojet kundër krimeve të luftës gjithashtu i mbajnë sytë hapur për të ashtuquajturat bomba termobarike. Këto janë makina djallëzore që janë të afta të thithin ajrin dhe më pas t’i vënë flakën gjithë jetës aty pranë. Kjo është arsyeja pse ato quhen bomba me vakum.

Sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki, thotë se ka parë raporte për përdorimin e bombave me vakum në Ukrainë.

– Nëse kjo është e vërtetë, mund të jetë potencialisht një krim lufte, thotë Jen Psaki, cituar nga Reuters .

Ligjërisht, nuk është krim lufte të posedosh bomba të tilla që synojnë të rrëzojnë (më falni: shtypin, mbytin dhe djegin deri në vdekje) ushtarët në strehimoret e nëndheshme.Të gjithë mund ta imagjinojnë se çfarë do të kishte ndodhur nëse ky i verbër do të kishte shpërthyer kur fëmijët po luanin në park. Njëmbëdhjetë njerëz vdiqën gjatë bombardimeve në Kharkiv më 28 shkurt.Foto: 

ALEXEY ZAVRAZHNYI

Por ajo që zakonisht përbën një krim lufte është mënyra e përdorimit të armëve, qofshin ato hanxhar apo raketa të teknologjisë së lartë. Nëse nuk e dini me siguri nëse ose kush është në shtëpi, duhet të supozoni se ka civilë të pafajshëm.

Kryeprokurori i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë, Kharim Khan, tha të hënën se do të nisë një hetim mbi krimet e mundshme të luftës në Ukrainë. Në deklaratën e tij, ai i kërkoi kujtdo që ka informacion përkatës t’i shkruajë .

Por dokumentimi ligjor i krimeve të luftës është shpesh më i vështirë sesa thjesht të klikosh në një telefon celular.

Në ditët pas sulmit me gaz të diktatorit sirian Bashar al-Assad ndaj popullatës civile në Ghouta, në vitin 2013, isha në Liban me një ekip mjekësh. Ekipi mjekësor kishte kontakte të ngushta me kolegët brenda Sirisë.

Për ta, nuk mjaftonte shikimi i videove të tmerrshme të celularëve të fëmijëve që po vdisnin. Ata donin prova – dhe atë shpejt përpara se kimikatet të zhdukeshin.

Saringat japin bebëza të reduktuara, por këtu kishte edhe kornea të djegura mes viktimave, ata arsyetuan dhe pyetën veten nëse gazi mund të përzihet me sodë kaustike apo me klor? Mjekët në terren brenda Sirisë bënë atë që mundën për të marrë tufa flokësh dhe mostra gjaku. Por atëherë preferohet të jeni në gjendje të provoni se kush, ku dhe kur janë marrë ato mostra. 

Tregojani një doktori të rraskapitur, i rrethuar nga njerëz që bërtasin dhe qajnë, të cilët shohin se të dashurit e tyre vdesin me një vdekje të dhimbshme! Mjeku është duke luftuar në të tashmen dhe po mendon të lehtësojë vuajtjet e menjëhershme.

Në të njëjtën kohë, bota e jashtme u detyrohet viktimave një gjyq. Qoftë vetëm për faktin se një kriminel lufte nuk duhet të jetë kurrë plotësisht i sigurt për të shijuar një pension të qetë në brigjet e Detit të Zi. Edhe në tridhjetë vjet.

Dhe jo edhe sikur sot të ishte kreu i shtetit