Prandaj në fillim të këtij muaji në këtë parlament doktor Sali Berisha më ftoi të vizitoj Shqipërinë dhe unë erdha sa më herët që pata mundësi.
“Unë i them popullit të Shqipërisë: Amerika po kthehet te ju”
Më 22 qershor të vitit 1991, Sekretari i Shtetit Xhejms Bejker (James Baker) zhvilloi një vizitë historike në Tiranë. Në sheshin “Skënderbej”, atij iu bë një pritje madhështore. Këtu mbajti një fjalim tejet interesant. Mesazhi kryesor që ai dha ishte se SHBA po kthehej te shqiptarët dhe se rruga e demokracisë do ishte e pandalshme.
Përveç takimeve me autoritetet e kohës dhe opozitën, ai mbajti edhe një fjalë në Kuvendin Popullor, të cilin po e sjellim të plotë dhe pa censurë si më poshtë:
Faleminderit zoti kryetar dhe anëtarë të Kuvendit Popullor!
Dëshiroj të them fillimisht se sa i prekur jam personalisht dhe anëtarët e delegacionit tim për mikpritjen tuaj, një pritje e jashtëzakonshme këtu ne Tiranë. Unë e di se kjo pritje nuk drejtohet personalisht ndaj meje, por drejtohet ndaj shtetit të cilin unë përfaqësoj. Unë e shikoj këtë edhe si një shprehje të kërkesave e aspiratave të popullit shqiptar për liri e demokraci, që i ishte mohuar për një kohë shumë të gjatë.
Dëshiroj t’u them të gjithëve se për në amerikanët ishte një gjë jashtëzakonisht emocionale pritja sot në sheshin “Skënderbej” në qendër të Tiranës.
Miq të dashur! Për gjenerata të tëra bashkatdhetarët dhe të afërmit tuaj janë strehuar në Amerikë dhe kanë dhënë e vazhdojnë të japin një ndihmesë të jashtëzakonshme në jetën e kombit amerikan. Por rruga midis nesh duhet të jetë e dyanshme.
Prandaj në fillim të këtij muaji në këtë parlament doktor Sali Berisha më ftoi të vizitoj Shqipërinë dhe unë erdha sa më herët që pata mundësi. Kam nderin dhe privilegjin që të përshëndes këtë Parlament. Me rivendosjen kohët e fundit të marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona dhe me vizitën time sot këtu unë i them popullit të Shqipërisë: Amerika po kthehet te ju. Shtetet e Bashkuara kanë ndjekur me kujdes dhe kanë përshëndetur përparimin që keni arritur në rrugën e lirisë. Ju keni ndërmarrë hapat e parë të rëndësishëm për t’u bashkuar me komunitetin e vendeve të tjera pas shumë dekadash të vetëizolimit. Të gjithë amerikanët përshëndesin hapat tuaj të parë në këtë rrugë demokratike, të cilën e kanë marrë së bashku me ju shumë kombe anembanë botës.
Unë kam një mesazh të thjeshtë për anëtarët e këtij Kuvendi sot dhe për çdo qytetar të këtij vendi, që tani po ballafaqohet me sfidën e vështirë të rindërtimit kombëtar. Ky mesazh është se në rrugën e lirisë ne gjithmonë duhet të shkojmë përpara. Në këtë Parlament, në këtë kryeqytet dhe anembanë këtij vendi mund të shkohet përpara vetëm drejt vendosjes së demokracisë së vërtetë, të një ekonomie tregu të lirë dhe të shtetit juridik. Pas kaq shumë vitesh Shqipëria nuk mund të vonohet më. Një pjesë e rëndësishme e punës së domosdoshme për të rindërtuar demokracinë duhet të zhvillohet në këtë parlament, në përgatitjen e ligjeve të domosdoshme për krijimin e një ekonomie të tregut, për një sistem kushtetues qeverisjeje dhe për sigurimin e demokracisë e të lirisë ekonomike. Këtu në Parlament ju do të ballafaqoheni me atë që Presidenti Bush e ka cilësuar si puna e vështirë e lirisë.
Qeveria juaj e koalicionit ka përgatitur një program ambicioz ekonomik, i çili është i domosdoshëm për ringjalljen kombëtarë të vendit tuaj. Privatizimi i bujqësisë dhe industrisë, hapja vendimtare e vendit tuaj për investime nga jashtë dhe politika e vonuar e shkëmbimit të lirë të monedhës, liberalizimi i çmimeve dhe një buxhet kombëtar i balancuar janë të domosdoshëm për të përgatitur terrenin për ringjalljen ekonomike të Shqipërisë. Por unë dua të theksoj atë që kanë përjetuar vendet e tjera të Europës Lindore. Rruga e përparimit është e dhimbshme e vështirë. Puna juaj nuk do të jetë e lehtë. Ajo do të kërkojë nga ju dhe nga populli juaj durim dhe vendosmëri, gjëra që shqiptarët i kanë treguar në luftën e tyre të gjatë për liri. Por nuk ka tjetër rrugë drejt së ardhmes, të cilën e dëshirojnë dhe e meritojnë shqiptarët, për ju e për fëmijët tuaj. Në këtë parlament e në këtë kryeqytet ju do të përpiloni një Kushtetutë të re, që do të jetë një pjesë shumë me rëndësi për ringjalljen, për krijimin e një Shqipërie të re. Në qoftë se kjo do të jetë një Shqipëri ku qytetarët individualë do të vendosin të ardhmen e tyre, ku të drejtat e çdo qytetari, pa marrë parasysh prejardhjen e tyre etnike ose fetare, do të mbrohen plotësisht, atëherë procesi i përpilimit të Kushtetutës së re do të jetë i hapur dhe demokratik. Jam shumë i kënaqur që ju keni ftuar ekspertë kushtetues nga vendi im dhe nga vendet e tjera të Euopës, që të këshillohen me ju në këtë proces. Dhe, duke folur si avokat, unë mund t’ju them se është me rëndësi jo vetëm përmbajtja e ligjit, por edhe fryma e një ligji të tillë, si dhe zbatimi, që do ta bëjnë shumë të rëndësishëm suksesin e një demokracie të vërtetë, e cila duhet t’u përmbahet ligjeve të drejta dhe të bazohet në drejtues të drejtë.
Gjithashtu jam shumë i kënaqur që Qeveria ime dhe shumë organizata private amerikane do t’i ndihmojnë shqiptarët që të ndërtojnë demokracinë, ekonominë e tregut dhe një rend të ri kushtetues.
Dëshiroj të jem shumë i qartë në lidhje me diçka tjetër. Ashtu si nuk ka kthim prapa në rrugën e krijimit të një Shqipërie të re, gjithashtu gjatë kësaj rruge nuk mund të ketë vend për dhunë, nuk mund të këtë vend për kërcënime dhe nuk mund të ketë vend për përdorimin e forcës.
Konceptet kryesore të Europës së re, së cilës Shqipëria iu bashkua duke u bërë anëtare e KSBE-së, janë respektimi i të drejtave të njeriut, si dhe zgjidhja në mënyrë paqësore e mosmarrëveshjeve. Unë e di se flas për çdo amerikan, kur i drejtohem çdo anëtari të këtij Parlamenti, si dhe çdo qytetari të Shqipërisë: të zhduket njëherë e përgjithmonë frika në Shqipëri. Kjo është Shqipëria e re dhe ju jeni anëtarë të një Europe të re. Ju jeni bashkuar me vendet anëtare të KSBE-së, të cilat janë zotuar që të zbatojnë standardet e larta të KSBE-së, standardet që përcaktojnë sjelljen e shteteve ndaj njëri-tjetrit, si dhe ndaj popujve të tyre. Ju keni arritur një marrëveshje solemne me Europën, si dhe me vetveten. Mos e shkelni këtë marrëveshje! Ju tani jeni anëtare e plotë e KSBE-së. Shpresoj se privilegjin e anëtarësisë në të do ta përdorni në mënyrë të drejtë. Me veprimet tuaja Shqipëria mund të ndihmojë në përcaktimin e procesit të Helsinkit, institutet e saj të reja, vendimet e saj dhe drejtimin që do të marrë për të mirën e Europës. Po nuk ka asnjë dyshim që procesi i Helsinkit do të ndikojë edhe te ju, ashtu siç ka ndikuar edhe në vendet e tjera, anëtare të kësaj organizate. Ju tani jeni bashkuar në një proces, i cili që nga fillimi i tij kishte si qëllim ndërtimin e një Europe të bashkuar dhe të lirë. Dhe, si hap i parë i Shqipërisë si anëtare e plotë e KSBE-së, unë i bëj thirrje parlamentit shqiptar, Qeverisë Shqiptare dhe të gjitha forcave demokratike në këtë vend që të bashkëpunojnë plotësisht me misionin e ardhshëm të reporterëve të KSBE-së. Organizata e KSBE-së mund të ndihmojë ato vende të cilat kanë qenë objekt represioni, armiqësish dhe të izoluara, drejt respektimit të të drejtave të njeriut, krijimit dhe zbatimit të proceseve demokratike, krijimit të ekonomisë së tregut të lirë, si dhe në fushën e bashkëpunimit ndërkombëtar. Shpresoj që KSBE- ja të japë një ndihmesë në këtë drejtim edhe në Shqipëri për të mirën e popullit shqiptar dhe për të mirën e Europës së re.
Dhe në qoftë se më lejoni, dëshiroj të theksoj, se ç’kanë mësuar demokracitë e reja të Europës lidhur me dhënien fund të frikës dhe të rindërtimit të një të ardhmeje më të mirë. Ato e dinë se është e nevojshme të lirohen të gjithë të burgosurit politikë njëherë e përgjithmonë. Ato e dinë se kjo do të thotë respektim i plotë i të drejtave fetare, si dhe i të drejtave për pakicat kombëtare dhe hapjen e mjeteve të informimit. Ato e dinë se kjo do të thotë që t’u jepet fund organeve represive të sigurimit dhe që funksionet e policisë të vihen nën kontrollin demokratik. Ato e dinë që kjo do të thotë që të bëhet depolitizimi dhe kontrolli civil i forcave ushtarake. Ato e dinë që kjo do të thotë çlirimi i fabrikave, i kooperativave etj, nga kontrolli politik dhe nga keqdrejtimi. Ato e dinë qe kjo do të thotë krijimi i një procesi të drejtë dhe të hapët gjyqësor, i bazuar në traditat më të mira të drejtësisë dhe të ligjit. Ato e dinë se kjo do të thotë demokratizim në të gjitha nivelet e Qeverisë dhe të shoqërisë. Kjo do të thotë zhvillimi i zgjedhjeve të lira dhe të drejta si në nivelin kombëtar, ashtu edhe në nivelin lokal, zgjedhje ku përfshihet një fushatë e drejtë, shpërndarja e barabartë e burimeve shtetërore dhe e drejta e barabartë për të përdorur mjetet e informacionit nga të gjitha partitë. Këto janë sfidat e lirisë, por edhe elementet e ligjshmërisë së vazhdueshme.
Ju dhe fqinjët tuaj keni një rast të jashtëzakonshëm që të krijoni një histori të re, duke tejkaluar politikat që kanë çuar në qorrsokakë dhe konflikte. Siç e theksoi edhe kryetari i parlamentit tuaj, ndërsa ju do të punoni në mënyrë paqësore për respektimin e të drejtave të shqiptarëve etnikë në këtë rajon, nuk duhet të merreni shumë me konfliktet e vjetra dhe me mosmarrëveshjet e lashta.
Miq të dashur! Këtu, si në Amerikë, demokracia nuk mund të jetë vetëm një ideal. Ajo duhet të jetë realitet. Dhe në këtë drejtim, përderisa ju do të vazhdoni të angazhoheni, ne do t’ju mbështesim ashtu siç ju kemi mbështetur në fillim të këtij shekulli, kur Presidenti Uillson mbështeti çështjen tuaj. Jam shumë krenar që Presidenti im dhe vendi im janë me ju në këtë dekadë të fundit të shekullit të 20-të dhe mbështesin një Shqipëri të lirë e të pavarur. Çdo pjesë e këtij kontinenti, ashtu si çdo qytetar i këtij vendi, duhet të jenë pjesë e asaj që Presidenti Bush e ka cilësuar si një Europë e bashkuar dhe e lirë.
Në përfundim, miq të dashur, me lejoni të theksoj se unë shpresoj që nga sot populli amerikan dhe populli shqiptar do të besojnë në të njëjtat ideale, në një qeveri të hapur, në mjetet e hapura të informacionit, në një ekonomi të hapur dhe në një shoqëri të hapur, për arsye se këto, miq të dashur, do të sigurojnë lirinë. Dhe liria jep rezultate.
Faleminderit dhe Zoti ju bekoftë!
Baker in front of Albanians: Doctor Berisha invited me to visit Albania and I came as soon as I could
Baker in front of Albanians: Doctor Berisha invited me to visit Albania and I came as soon as I could
“I say to the people of Albania: America is coming back to you”
On June 22, 1991, Secretary of State James Baker paid a historic visit to Tirana. In “Skënderbej” square, he was given a magnificent reception. Here he delivered a very interesting speech. The main message he gave was that the US was turning to Albanians and that the path to democracy would be unstoppable.
In addition to meetings with the authorities of the time and the opposition, he also delivered a speech in the People’s Assembly, which we are bringing in full and without censorship as follows:
Thank you, Mr. Speaker and members of the People’s Assembly!
I would like to say first of all how touched I am personally and the members of my delegation for your hospitality, an extraordinary reception here in Tirana. I know that this expectation is not directed at me personally, but at the state I represent. I see this as an expression of the demands and aspirations of the Albanian people for freedom and democracy, which had been denied for a very long time.
I want to tell everyone that for the Americans it was an extremely emotional thing to receive today in “Skënderbej” square in the center of Tirana.
Lovely friends! For generations your compatriots and relatives have taken refuge in America and have given and continue to provide tremendous assistance in the life of the American nation. But the path between us must be reciprocal.
Therefore, at the beginning of this month in this parliament, Dr. Sali Berisha invited me to visit Albania and I came as early as I could. I have the honor and privilege to greet this Parliament. With the recent re-establishment of diplomatic relations between our two countries and with my visit here today I say to the people of Albania: America is returning to you. The United States has followed closely and hailed the progress you have made on the path to freedom. You have taken the first important steps to join the community of other countries after many decades of self-isolation. All Americans welcome your first steps on this democratic path that many nations around the world have taken with you.
I have a simple message for the members of this Assembly today and for every citizen of this country, who is now facing the difficult challenge of national reconstruction. This message is that on the path to freedom we must always move forward. In this Parliament, in this capital and throughout this country, we can only move forward towards the establishment of true democracy, a free market economy and the rule of law. After so many years, Albania can no longer be delayed. An important part of the work necessary to rebuild democracy must take place in this parliament, in the preparation of the laws necessary for the establishment of a market economy, for a constitutional system of government, and for the provision of democracy and economic freedom. Here in Parliament you will be confronted with what President Bush has described as the hard work of freedom.
Your coalition government has prepared an ambitious economic program, which is necessary for the national revival of your country. Privatization of agriculture and industry, the decisive opening of your country for foreign investments and the delayed policy of free currency exchange, price liberalization and a balanced national budget are necessary to prepare the ground for the economic revival of Albania. But I want to highlight what other Eastern European countries have experienced. The road to progress is painfully difficult. Your job will not be easy. It will require from you and your people patience and determination, things that Albanians have shown in their long struggle for freedom. But there is no other way to the future that Albanians want and deserve, for you and your children. In this parliament and in this capital you will draft a new Constitution, which will be a very important part for the revival, for the creation of a new Albania. If this is to be an Albania where individual citizens will decide their future, where the rights of every citizen, regardless of their ethnic or religious background, will be fully protected, then the process of drafting a new Constitution will be open and democratic. I am very pleased that you have invited constitutional experts from my country and other European countries to consult with you in this process. And, speaking as a lawyer, I can tell you that it is important not only the content of the law, but also the spirit of such a law, as well as the implementation, that will make the success of a true democracy very important, which must abide by the right laws and be based on righteous rulers.
I am also very pleased that my Government and many American private organizations will help Albanians build democracy, a market economy and a new constitutional order.
I want to be very clear about something else. Just as there is no turning back on the path of creating a new Albania, so along this path there can be no place for violence, no place for threats and no place for the use of force.
The main concepts of the new Europe, which Albania joined by becoming a member of the CSCE, are respect for human rights, as well as the peaceful settlement of disputes. I know that I am talking about every American, when I address every member of this Parliament, as well as every citizen of Albania: let the fear disappear in Albania once and for all. This is the new Albania and you are a member of a new Europe. You have joined the CSCE member states, which have pledged to implement the high standards of the CSCE, the standards that determine the behavior of states towards each other, as well as towards their peoples. You have reached a solemn agreement with Europe as well as with yourself. Do not violate this agreement! You are now a full member of the CSCE. I hope you will use the privilege of membership in it fairly. Through your actions, Albania can help determine the Helsinki process, its new institutes, its decisions and the direction it will take for the good of Europe. But there is no doubt that the Helsinki process will affect you, as it has affected other countries, members of this organization. You are now united in a process which, from its inception, has aimed at building a united and free Europe. And, as Albania’s first step as a full member of the CSCE, I call on the Albanian Parliament, the Albanian Government and all democratic forces in this country to cooperate fully with the forthcoming mission of the CSCE reporters. The CSCE organization can help those countries that have been the object of repression, hostility and isolation, towards respect for human rights, the establishment and implementation of democratic processes, the creation of a free market economy, and in the field of international cooperation. I hope that the CSCE will provide assistance in this direction in Albania for the benefit of the Albanian people and for the benefit of the new Europe.
And if you will allow me, I want to emphasize what the new democracies of Europe have learned about ending fear and rebuilding a better future. They know that it is necessary to release all political prisoners once and for all. They know that this means full respect for religious rights, as well as the rights of national minorities and the opening of the media. They know that this means ending repressive security forces and bringing police functions under democratic control. They know that this means depoliticizing and civilian control of military forces. They know that this means liberating factories, cooperatives, etc., from political control and mismanagement. They know that this means creating a fair and open judicial process, based on the best traditions of justice and law. They know that this means democratization at all levels of government and society. This means holding free and fair elections at both the national and local levels, elections that include a fair campaign, equitable distribution of state resources and an equal right to use the media from it. all parties. These are the challenges of freedom, but also the elements of ongoing legitimacy.
You and your neighbors have a tremendous opportunity to create a new story, overcoming policies that have led to dead ends and conflicts. As the Speaker of your Parliament pointed out, while you will work peacefully to respect the rights of ethnic Albanians in the region, you should not deal too much with old conflicts and ancient disputes.
Lovely friends! Here, as in America, democracy cannot be just an ideal. It must be reality. And in that regard, as long as you continue to be committed, we will support you as we did at the beginning of this century when President Wilson supported your cause. I am very proud that my President and my country are with you in this last decade of the 20th century and support a free and independent Albania. Every part of this continent, like every citizen of this country, must be part of what President Bush has described as a united and free Europe.
In conclusion, dear friends, let me emphasize that I hope that from today the American people and the Albanian people will believe in the same ideals, in an open government, in the open media, in an open economy and in an open society, for the reason that these, dear friends, will secure freedom. And freedom yields results.
Thank you and God bless you!
AL in Sweden. 