Meditim
Këto ditë të ngarkuara me shumë shqetësime, pamvarësisht se ku ndodhesh, në rrugë, në kafe, në punë apo edhe në familje, duke biseduar me miq, pikërisht, për këto shqetësime që, në përgjithësi, nuk ju japin dot shpegim se përse ne, shqiptarët, nuk po “ngremë kokë”, të vijnë nëpër mënd, copëza të historis së popullit tone. Edhe të historis së popujve të tjerë europiane. Të dyja këto copëza historie i kemi studijuar, në shumicë, në shkolla, sidomos historin e popullit tonë. Ndërsa për popujt e tjerë europianë, në shumicën e rasteve, e kemi mësuar historinë e tyre, nëpërmjet librave dhe romaneve që kemi lexuar.
Nga historia e popujve të kulturuar europianë, si popujt britanikë, populli francez, populli gjerman, popujt e rusisë e ndonjë tjetër, të cilët kanë influencuar, ndjeshëm në kulturën botërore dhe mbi të gjitha kanë ndikuar në ndërtimin e shtetit, si në vëndet e tyre, por edhe në vëndet e tjera, më pak të kulturuara, mendoi se është edhe një elementë shoqëror, apo një dukuri shoqërore, i cili, tani, pothuajse është harruar. Kjo harresë vihet re në ato vënde dhe popuj, që e kanë patur këtë dukuri shoqërore, ndërsa tek popujt e tjerë, si p.sh. këtu tek ne, as që bëhet fjalë se njihet, jo më të kujtohet.
Bëhet fjalë për DUELIN.
Kjo dukuri shoqërore, në vëndet që përmënda më sipër, në periudha të caktuara, ka qënë masive, në zgjidhjen e problemeve që shqetësonin individët e shoqërisë. Ky veprim, në dukje kriminal, ka patur oshilacionet e veta, në lidhje me shtetin dhe ligjet në fuqi, të cilat herë e ndalonin dhe e denonin rreptësishtë dhe herë herë, bënin sikur nuk e merrnin vesht dhe e kalonin gjëndjen me më pak problem.
Dueli, në përgjithësi ishte dukuri e shtresës së lartë të shoqërisë, të këtyre vëndeve. Me anë të duelit, zgjidheshin probleme të mëdhaja shoqërore dhe individuale. Për këtë dukuri, janë shkruar shumë libra historike dhe në letërsin artistike dhe shumë të suksesëshme.
Në duele janë vrarë shumë personalitete të kulturës, por edhe të politikës botërore të asaj kohe. Megjithse nuk është shumë e largët ajo kohë. Duelet bëheshin në bazë të disa rregullave strikte dhe me synime të mëdha. Fyerje të rënda publike, fyerje të rënda të familjarëve, sidomos të seksit të dobët, marrjen nëpër këmbë të dinjitetit dhe personalitetit të individit dhe të kolektivit, krijimi, me qëllime të këqija të pengesave të mëdha për individin dhe komunitetin dhe ndalimin e ecjes së tyre përpara, fyerje të ndryshme që mund ti bëhej individit dhe kolektivit dhe shumë srësye të tjera të dërgonin në duele.
Edhe në atë periudhë, duelet ishin të dënueshme nga ligji i atyre vëndeve që e kishin atë dukuri, por nga njërëzia, individët që bënin duelin, ishin shumë të respektuar e të nderuar. Për shumë nga ata që binin në duele, historia i ka bërë pjesë të saja dhe për ata janë shkruar shumë libra, që edhe sot zënë vënd të nderuar nëpër biblioteka.
Dhe ky përkushtim i historisë dhe letërsisë, për këta njërëz, vinte se ata, me veprimin që bënin, duelin, tregonin dinjitet, nderim për vlerat e tyre si individë dhe të shoqërisë ku jetonin, tregonin trimëri dhe burrëri, pamvarësishtë se ishin të prirur ta zgjidhnin vetë problemin e madhë të krijuar midis individësh apo grupe shoqërore dhe nuk i linin radhë ligjit të vepronte. Edhe kjo e ka shpegimin e vetë. Forca e ligjit nuk ndihej aq e fortë dhe kështu, problemet zgjidheshin në mënyra të tilla, me vetë gjyqësi, thonë tani.
* * *
Personalisht, me dhimbje konstatoj se ne si popull, nuk hyjmë në atë grupim popujsh që e kishin traditë, zgjidhjen e problemeve dhe mbrojtjen e dinjitetit, individual, familjarë apo shoqërore, me anë të duelit.
Ne
D U E L I dhe K A N U N I
i kemi zgjidhur, por edhe vazhdojmë ti zgjidhim, mosmarrveshjet, me prita, me vrasje nga mbrapa gardhit, apo me vrasës të paguar dhe e quajmë, vetëgjyqësi. Edhe këtu tek ne, akoma vrehet dobësia e forcës së ligjit. Kjo vjen nga mos vendosja, në formë dhe permbajtje, e shtetit ligjor, por edhe nga inkriminimi dhe korrupsioni, aktiv dhe pasiv, i asaj pjese të shoqërisë që shërben në të gjitha ato institucione që përbëjnë atë që qyhet DREJTESI.
Megjithatë, kur popujtë e tjerë, i zgjidhnin problemet e tyre në Duele, ne bënim Kanunin e Lekë Dukagjinit.
Kanuni, i linte shumë gjëra zvarrë, nuk u jepte zgjidhje dhe mbas shekujsh, na del që gjak marrja, është edhe sot problem i madh i shoqërisë tonë. Arrihet deri aty sa një djalë, fare i ri, vret një njëri të moshës së vetë sepse gjyshi i tijë, që ka vdekur shum e shum vite përpara se të lindnin këta dy të mjerët, ka vrarë gjyshin e atij që sotë…… njëri vrasës dhe tjetri i vrarë. Deri ku do të shkoi rrëkeja e gjakut? Këtë e le mangut Kanuni. Shikoni se sa familje, tani në kohët moderne, janë të ngujuara dhe nga casti në castë, presin krismën vrastare, për një pjestar të familjes së tyre.
Ndërsa, dueli e mbyllte aty gjithcka, me shumë nder dhe dinjitet, përpara një komisioni, të ligjshëm apo jo, këtë nuk dua ta diskutoj, por që ishte i moralshëm,….ishte. Jo vetëm që ndaheshin, palët apo individët, të nderuar, por, mbi të gjitha nuk u linin trashëgimtarëve, gjëmën apo varrin të hapur, si po ndodh akoma tek ne. Duke mos i bërë gjërat dhe punët, në bazë të ligjit, por as edhe me Kanun, pabesia, fyerja masive, keqpërdorimi i njërëzve, ngritja e pengesave të mëdhaja dhe prishja apo shkatërrimi i arritjeve të qëllimeve jetike, të cilat kanë dashur sakrifica të shumë brezave, të një populli, nga individë apo edhe një grup personash të papërgjegjshëm, në interesa vetëm personale, në mes të ditës dhe në mes të sheshit, e nuk u hyn gjëmb në këmbë. Këtu kam parasysh, situatën e rëndë, që aktualisht është prezente, por, kam parasysh edhe individët, që e kanë krijuar dhe arësyet që udhëhiqen për krijimin e kësaj situate. Si popull, kemi një jetë të tërë, që po punojmë, të arrijmë në ditën e madhe të bashkimit, si të barabartë, me popujt europianë. Të lëvizim edhe ne me dinjitet, nëpër Europë, por mbi të gjitha, tu largohemi rradhave të pafundme për një vizë, e cila na bën të ndihemi shum të fyer dhe pa dinjitet. Por për të arritur deri në këtë ditë, janë shumë të rrallë ata popuj, që kanë bërë sakrificat, që kemi bërë ne.
* * *
Për 50 vjet, prindërit, por edhe disa nga këta që po na pengojnë, sotë, na kanë vrarë, na kanë dhunuar, na kanë fyer, na kanë tërhequr zvarrë me tela me gjëmba, na kanë mbajtur të izoluar aq shumë sa izolimi na u bë pjesë e jetës së përditëshme. U ndamë nga familjarët se kishim shumë frikë nga spiunllëqet që do të na kalbnin nëpër burgje dhe internime të pafundme. Dhe kjo situatë që ka vetëm për qëllim, fyerjen, marrjen peng, izolimin, talljen, pengimin për të qënë i lirë dhe me dinjitet, bëhet nga një individ i mbushur me vese, nga më perverset, i cili gjen mbështetjen e disa dhjetra njërëzve, një pjesë e të cilëve janë, po me ato vese si edhe ai, kryetari i tyre dhe tallen me të gjithë popullin, sepse i është mbushur mëndja që të bëhet kryeministër. Ky njëri, i pashkolluar dhe për më tepër, i edukuar me frymën kriminale komuniste, të prindërve të vetë, që gjithë jeten e tij, është marrë me punët, nga më të ndyrat, që kënaqësinë e gjen poshtë urave të lumit Sena, në Paris, në orgjitë mashkullore, por që kënaqet edhe kur të tjerët i shqetëson, i dhunon, i fyen, i mashtron, i merr pengë, deri sa ju vë njollën e turpit të Kombit.
E pra, nga një krijesë e tillë, po na vijnë të gjitha këto të këqija, po na hidhen poshtë dhe po na përbalten të gjitha ato sakrifica, me jetë njërëzore që kemi bërë, po fyhemi dhe po tallemi, si popull, po na fyen dhe po na tall edhe krenarinë kombëtarë, itelektualët e vërtetë, artistët e vërtetë, në mënyrë sistematike.
Këtu, unë vecoj intelektualë të tipit Agolli apo Dokle, që gjatë gjithë jetës së tyre, i kanë ngritur hymne diktatorit dhe diktaturës, më kriminale në Europë, sepse nuk kanë ditur të bënin gjë tjetër. Dhe për habi, ligji nuk gjen hapësirë për të vepruar, ndaj këtij individi pervers, që po shin lëmin në trojet e të tjerëve. Por nuk gjen hapësirë as kanuni, megjithse motivet për të cilat është bërë, janë prezente!
* * *
Për të dalë, atje ku e filluam, për të shtjelluar më mirë idene, pra, tek dueli. Duke ju referuar copëzave të historisë së popujve, që e kanë patur si traditë, duelin, a mund të gjejmë një shëmbull të barabartë, në historinë e tyre, me këtë që tani po ndodh këtu tek ne? A mund të gjëndet një kryetar Bashkie, i ngjashëm me këtë ? A mund të gjëndet një ministër kulture, që nxjerr me shkelma nga greva e urisë, artistët e një vëndi dhe ngre cadrat e grevës së urisë, ( për të tjerët, ndërsa për vehte, për tu kënaqur në orgjitë mashkullore, shkon në Parisë), në mes të kryeqytetit duke afruar kaosin e turpit përfundimtar për të gjithë Kombin?
Personalisht, e kam të vështirë të gjej një të ngjashëm, duke e filluar kërkimin nga mesjeta dhe duke dalë në historinë moderne, një drejtues krahine apo formacioni politikë, të tillë. Këtë krijesë perverse, e krahasoj vetëm me drejtuesit e disa nga sekteve fetare, që kanë në themel të bindjeve të tyre, vetvrasjet massive. Se si u binden ata njërëz, atyre sekteve fetare, që bëjnë vetvrasje, por edhe këta njërëz që janë brënda në ato cadra të turpit, këtyre krijesave të djallit, është për tu habitur!!!
Arrijë në përfundimin se, D U E L I e ka dhënë kontributin më të mirë në eliminimin apo bërjen, të pa dëmshëm, për të tjerët, të krijesave të tilla, të ngarkuara me vese dhe që bëjnë dëmin më të madh të mundshëm, për popullin e tyre.
Tani, këtë veprim burrëror, dinjitoz, trimëror, e në shumë raste, shpëtimtar për shoqërinë, nga krijesa të dëmshme, e gjejmë nëpër librat e historisë dhe të letërsisë botërore.
Gjykoi se po të ishte në traditën e popullit tonë, një veprim i tillë, qysh herët, ne do të kishim shpëtuar nga krijesa të tilla, por edhe nga pasardhës të tyre të përcudnuar dhe perverse, të tipit Rama. Unë do të isha një nga ata njërëz që do të jepja kontributin tim, në shpëtimin e shoqërisë shqiptare nga këta sojë njërëzish që e duan popullin e tyre të kthyer në skllevër të ideve dhe bindjeve të tyre skllavëruese, që e duan të izoluar nga qytetërimi, të pacivilizuar, të shtypur, pa ide dhe mendime.
Konstandin KOLIQI
AL in Sweden. 